Mağara Sanatı -1. Bölüm: Lascaux Mağarası

20. yüzyılda keşfedilen bazı mağaralardaki duvar resimlerine “Mağara Sanatı” adı verilmiştir. Yontma taş dönemindeki avcı-toplayıcı yaşamına -Üst Paleolitik Çağ, M.Ö. 35 ile 10 bin yıl arası- ait tarih öncesi mağara resimleri, şimdilik bulunan en eski insan soyutlamaları, sanat pratikleri olarak kabul edilmektedir. Üst Paleolitik dönem alet üretimindeki gelişime göre, Orinyasiyen (34-30 byö), Gravetiyen (30-22 byö), Solutreyen (22-18 byö) ve Magdalaniyen (18-11 byö)  evrelerinden oluşmaktadır. Tarih öncesi yaklaşık 25 yıllık bir dönemin yansıması olan mağara duvar resimleri, özellikle İspanya ve Fransa’daki 200’den fazla mağarada tespit edilmiştir.

Hayvan figürleri ile boyama panel -Lascaux Mağarası

Hayvan figürleri - Lascaux Mağarası

Mağara sanatının en eski örnekleri olarak kabul edilen Lascaux, Altamira ve Chauvet Mağarası’ndaki duvar resimleri; çoğunlukla Fransa ve İspanya havzasında bulunmuştur. Uzak Doğu’dan Latin Amerika’ya kadar değişik coğrafyalarda da mağara sanatı bulguları bulunmaktadır ama bunların birçoğu daha yakın tarihlere, Neolitik Çağ (M.Ö. 10 binler ve sonrası) ve yazılı tarih dönemlerine aittir. Günümüzde Afrika’daki Bushman’lar ve Avusturalya’daki Abonjin yerlileri; devam ettirdikleri ilkel ve özgül yaşam biçimleriyle mağara sanatı olarak kabul edilebilecek duvar çizimlerini, inanç imajinasyonlarını üretmeye devam etmektedir.

Lascaux Mağarası

Altamira, Lascaux ve Chauvet mağaralarındaki av sahneleri içeren resimler -figür ve imge bütünlüğü olarak farklılıklar içermesine rağmen- mağara dönemi insanın ihtiyaç, inanç ve soyutlama isteğinin dışavurumlarıdır. Paleolitik çağ insanın çizim becerisinde etkileyici olan, henüz perspektif olmadığı halde hayvan figürlerinin aynı anda farklı hareketler içinde görülmesidir. Bazı dans sahnelerinde insan çizimleri olsa da -belki de insan stilizasyonunda teknik yetersizlikten dolayı- insansı figürler ilkel-kaba hatta “çöp adam” görünümde iken, av hayvanları detaylı ve incelikli olarak resimlemiştir. 

Avlanırken ölen adam, "çöp adam" çizimi - Lascaux Mağarası

Çizimlerde kullanılan renklerin başında kırmızı gelmektedir. Bitkisel boyaların yanı sıra, siyah renk olarak odun kömürünün kullanıldığı görülmektedir. Mağara mahzenlerinin galeri gibi kullanılması, aksiyon içindeki figür çizimleri ve renk-ton kullanımı; bu çalışmaların “sanatçı” diyebileceğimiz ve belli bir zaman birikimi sonucu uzmanlaşmış kişiler ya da Şamanlar tarafından yapıldığı olasılığını güçlendirmektedir.

Lascaux Mağarası

Fransa'nın Dordogne bölgesinde bulunan  Lascaux (telaffuzu: Lasko) Mağarası duvar resimleri, insanoğlunun ilk yetkin imge örnekleri olarak kabul edilmiştir. Lascaux’daki resimlerin tahmini yaşı,  M.Ö. 18-15 bin yıl öncesine aittir. Lascaux Mağarası 1940 yılında bulunmuş, her yeni antropolojik bulgu gibi birçok tarih genellemesini-teorisini çürütmüştür.

Koridor biçiminde uzayan mağaranın içindeki duvar resimlerinde, insan yüzü ve göz çizimi yok denecek az iken, farklı zamanlarda çeşitli figürlerin üst üste bindirildiği çizimler görülmektedir. Aynı zemin üzerine kuşaklar arası devam eden bir aktarımı akla getiren bu düzenekte çizim yapan kişi, mahzen bölgelerin az ışıklı ortamının yarattığı gölge-siluet görünümünü tekrar zemin üzerine işlemiş, bazen gelişkin bazen de basit figürler ve desenler üretmiştir.

Avlanan insanlar çizimi - Lascaux Mağarası

birçok hayvanın bir arada olduğu panel çizim - Lascaux Mağarası

Lascoux çizimlerinin bugün için hem gerçekçi hem de fantastik kabul edilebilecek ikili bir anlatımı vardır. Hayvan figürleri realist üslubu yansıtırken, perspektif yokluğu ve boyama ile birlikte bugün için fantastik denilebilecek desenler ortaya çıkmıştır. Ayrıca figürlerin içinde hayvan figürü olmayan bir dizi geometrik şekiller, çizgiler de görünümüne ilginçlik kazandırmaktadır.

Yine Fransa'daki Trois Frères Mağarası'nda bulunan Paleolitik dönemden kalma "Mabet" adıyla anılan gravür (285 cm genişliğinde) panel, bu çeşitliliğin göz alıcı bir kolajı olarak örnek gösterilmektedir.

Devam edecek...

"Mabet "adıyla anılan gravür panel -  285 cm genişliğinde, Trois Frères mağarası 

WhatsApp Mesajlaşması: Kifayetsiz Muhterisler

Karakter Ö:

--- Sen bana bir hayal kırıklığısın diye yazdığını gördükten sonra hoşgörmeyip sert bir üslupla cevap vermek gerekiyormuş.

--- Zira sen bu efendiliğimi yanlış anlayıp kendinden kıymetsiz ve akılsız olduğumu da iddia etmeye başladın.

--- Arkadaşlığımıza hürmeten yine de ses çıkarmıyorum. Hakkaten hiç vakit ayrılacak biri değilsin. Bak tekrar ediyorum sadece efendiliğimden başka bişey yazmıyorum. Sakın ters bi cevap daha yazma. Senin yazdıklarına cevaben yazmak zorunda kaldım bunları. Çok daha kırıcı olmayalım.

--- Cevap yazmasan ve aramasan çok daha sevinirim. Hayalkırıklığısın diyebilmen için sana bi hayalden bahsedip sonra seni içine dahil etmeden senden habersiz o hayali yaşamamız lazım ki haklı olasın sende. Sana anlattığımız gibi kalmış olduğu yerde o işler.. ama şimdi ben bu izahatı bile için rahat olsun bizde ibnelik götlük olmaz diye yapıyorum.

--- İşine bak bundan sonra bir daha arama ve yazma bana. Tekrar uyarıyorum seni sakın cevap yazma. Sadece senin yazdığın saçmalıklara cevap yazdım.

 

 

Karakter C:

 

--- Bu yazışma, daha doğrusu benim tek taraflı diyalogum, tabi monolog oluyor; bazı Okuyuculara, diyalojik bir Slav karakterini anımsatacaktır. Evet, ben de, hastalıklı biriyim.

Yanlış anlaşılmam nedeniyle özür dileyecektim; ama cevap yazarken, senin yazdıklarını 3-4 kez tekrar okuyunca; bunu hak etmediğini gözlemledim. Ağaç altı karanlıkta yazınca, söylem ile cümleler içinde anlam kayması olmuş biraz, whatsapp ortamına özgü yazım sorunları gibi. Hakikaten hiç vakit ayrılacak biri değilsin; demişsin. Tabi ki, tercih senin; vakit ayıracak biri, örneğin S. B. ise, tabi ki, ben değilim; böyle bir şeyi talep etmeyi de, kendime zül görürüm, kırılırım. Bu açık ayrımı dahi yapamadığını şimdi fark ettim, anladım; sağlık olsun.

Hayal kırıklığı derken; gerçekleşmemiş iş ile gönderme değildi benimki. 2-3 gece önce, beni arayıp “vaktim var müsaittim” dedikten sonra, yarım saat içinde 4-5 kere telefonu meşguliyet ile yüzüme kapayıp, son kapamada da hiç bir şey demeyip, mesaj ile dönüş yapmaya da gerek bile duymadığında; ‘eee artık yeter’ deyip, kırgınlık ile kızgınlık arası 'bir hayal kırıklığısın' dedim sana.

Tabi, gerçekleşmemiş iş teklifi sonucu biraz mahcup olman; belki, benim de agresif mesajım; senin futbol anlayışında işini görecek, 9 Kusurlu Hareketten Birini yaptığımı düşündürttü  ve penaltı kazandığına karar verdin. Peki, “Oynat Uğurcum” ilkesiyle senin kafanda gerçekleşen olayın, penaltı olmadığını evrak ile sabitleyim:

Gerçekleşmemiş iş olayı üzerinden sana hayal kırıklığısın diyerek, açıkça hareket ve terbiyesizlik ettiğim fikri sabitine yönelerken; aslında ve sanki daha ceza sahasına girmeden, stoperin topa hamlesini fırsat bilip, sahte penaltı kazanmak için diyagonal olarak kendini yere doğru bırakan Selçuk Yula gibisin; ama öncelikle daha ceza sahasının içinde bile değilsin; kusur-ceza arayışı çok önceden planlanmış kafanda, gözüne stoperi kestirmişsin, fırsat kolluyormuşsun. Üstad Cem Yılmaz’ın dediği para-çokomel eğrisi misali kişiler arası ekonomide kazanç arayışıyla, ceza sahası dışında, ceza sahasındaymış gibi niyet ederek penaltı getirsin diye yere kendini bırakırken; ‘zaten kopuk adam, dedikleri de bı tuhaf, komik sadece, diyaloğu da kesmek için bu mesaj tam fırsat; bu adamdan ekmek çıkmaz; bundan ne köy olur, ne de kasaba’ mottosuna hafta içi çok idman yaptığın da aşikar olunca; mesajdaki kısmi hata, sana büyük malzeme, dip çizgiden muz gibi orta olmuş. Akabinde ve detayında, Ayvalık Zeytinyağı gibi de üste çıkarım; zaten Süleyman Demirel'in Safsata Tekniği’ne vakıfım, çok da ekmeğini yedim; kendim çalar ve kendim oynarım; elma ile armudu birbirine karıştırmanın keyfini taçlandırmak istiyorum; bana cevap yazma ve aramayı da ekleyim ki, 3-0 hükmen mağluba bağlarım elemanı; böylece hem haklı, hem de kalender imajını kombin ederim; kendisi bile mahcup olur; efil efil eserim; bu fırsat hayatta kaçmaz.' benzeri düşünce zincirlerine kapıldın. Toparlasak, olayı yanlış anladın.

İşe gelince. Senin işine sokayım, sana bir şey olmasın! O işin, o kadar kolay olmayacağı; olsa bile kafi paranın bana akmayacağını bilecek kadar, sarraf çıraklığım var. O yüzden, iş proje ilgili, hayalim olmadı. Seni sevdiğim ve %51 oranında güvendim için, proje halindeki iş teklifine evet, dedim; denemek istedim. İş ile ilgili hayalim olmadığı için; proje olmasa dahi, istesen de bende hayal kırıklığı yaratamazsın. Hayal kurmak ve kırmak, o kadar basit değil ki, senin gerçekleşmeyen start-up ile kırılsın; come on…

Tabi, hatanın büyüğü benimdir. Mütevazı oldum, sen gerçek sandın; fazla samimiyetle yaklaştım, ki aslında azı iyidir; mizah ile bağ kurmayı seçtim; mizahın ve humorun bağlayıcı gücü olsun istedim. Bunlar, Ortadoğu'da geçer akçe değil; ama olsun yine de denedim. Ben, seni değil; tüm çevremi ve halimi hemhal yorumladım. Tabi, izafiyet çerçevesi, herkesin kendimi kültür birikimi ile orantılıdır; yanlış anlamışsın. Tüm ilişkilerimi yeniden kurmaya çalışıyorum; kurarken, yine hata yapıyor da olabilirim, hatta yapıyorum; olsun, hata da halis eylem. Önemli olan, kendimi inşa süreci; şantiye değil. Sen algımdan çıkmak istiyorsan; mekanın Cennet olsun.

Yakında zamanda, kendimi sevmekten, kendime değer vermeye evrildim. Kendimi hakir görme, haksızlık etme patolojisini yendim. Sen ve çevremdeki çoğu şahıs için, görmezden gelinmesi gereken bir tehlike; o yüzden sana şaşırmadım; beni şaşırtsan, o zaman şaşardım.

Artık, ancak kendime sahip çıkmak için; doğanın bana yüklediği, senin ve birçoğunun bilmediği hak ve ödevlerim ile; maalesef, daha önceden yaptığım “beni de kabul edin, onaylayın” minvalindeki ezilenlerin pedagojisini, mızmızlanmayı, enayilikleri, kötü eğitimin çaresizliğini v.b. tekrarlamaktan; kendi ayağıma sıkmaktan ufak ufak vazgeçtim.   Bu amaçla, irade koyup, sana ve senin gibilere değmeyeceğimi bilmeme rağmen; değer etseniz, dükkan senin; cevap, info ve formasyon veriyorum.

Desteğe inanmak ve güvenmek nedir? Mesela, sana ve E’ye güvenip; bok kokusu salınımıyla dolu çöp mekana, negatif şizofreni atağındaki baba yarısı ortama, 1 ay mesai verdim. Sonuç boş, da değil; öncesinde bana “anasına asalak ahlaksız” diyenin, ehliyetsizlik halindeki insan yarısının maaşına konmasını ve benzeri icraatlarını görünce, binlerce Şark tiplemelerinden bir iki parça daha gördüm, anladım.

Kendimi, çöl habitatım içindeki insanların diline, şirazesine indirmekten; öz annem, abim veya sokaktaki herhangi biri ile onay için kendimi güdükleştirme gafletinden bir nebze vazgeçtim. Kan soyumla da ancak, hesaplaştım, hallice.

Ezcümle, Ortadoğu kültüründen gelen herhangi bir Kifayetsiz Muhteris kişiliksin. Sende bana öyle diyebilirsin, sıfır sıkıntı. Tartışma benim için kazanç; bu benzeri biçare yada tin öfkelerim ile dinç kalıyorum. Hiçlik ve öfkeyle yaş aldıkça; Ayrık Otu misali ile bireyliğim ergen kılıyor; idrak içinde zindeleşiyorum. Antioksidan artık, sen ve benzeri beş benzemez T.C. vatandaşları ile kapışmak. Kendi kulvarında, son düzlüğe girerken; haklı olabilirsin tabi; ama anlamışsındır ki, sana Empati, antipatik olur.  Sen yoluna bak; ki zaten, Yolundasın, yolun böyle bulduğun da gözlerinden belli. Beni hafife alabilirsin, ama aklımı asla.

Bu yazışma ile blog yazısı olarak Google bot için veri olacağız, hayırlısı olsun.  Sezon finali yapılım o zaman, bir arkadaşlık, dostluğa evrilmeden bitti.

Unutma, benim yıllarca, çoğunlukla kimseye de  belli etmeyerek, izmarit-taşikardi-vesvese ile ödediğim diyet ve çile ile biriktirdiğim atipik gücüm var: İçimden geleni söylemek, düşünmek ve şartlar dahilinde yapmak, çoğu zaman da yapmamak. Bunu, sen anlamadın ise; bu benim eksiğim, kusurum olsun.

Neyse, olan sadece, kaybedilen süre zamandır; süre de zaten, zaman değildir; kayıp olmayan yegânem, benliğim; ben, tekil şahıs. Kendime, kendime rağmen, sahip çıkmak tel hal ve gidişatım.

Allah kalbine göre versin, misss…

20.08.2020

Rüya Metni: Afetzede, Elektrik-Su Tesisatı

Evdeyim, ama evi hatırlamıyorum, seziyorum, yine kiracıyım, yaşıyorum annemle. Evin elektrik tesisatı yanmış, su tesisatı 2-3 kez patlamış. Eşyalar, duvarlar hatta kolonlar zarar ziyan. Korkuyla arka odaya gidiyorum, duvardaki döküntüleri izliyorum. Şimdi elektrikler kesik. “Şarapnel parçası” buymuş diye duvarın içinden fırlamış bakır-kurşun, tuğla dökülmelere bakıyorum. Aralarında, kırmızı-beyaz damalı sedef taşları, kırıntıları parçaları görüyorum; bir an seviniyorum sedefler, çil çil gözüme parlıyor.

Su tesisatı, birden çok patlamış; bunu nereden biliyorum?, bilmiyorum; sadece seziyorum. Su çok zarar vermiş, duvarın içinden fırlayan su borusu, yandaki duvar kolonun, kirişin içinden geçiyor. Şimdi sular kesik; üzerinden epey zaman geçmiş, akıntıyla oluşan yosun gibi yeşilimsiler sağa sola sarkıyor.

Korkum, evi dolaştıkça artıyor; ev afet bölgesi gibi, “Bunlar olurken, ben neredeydim?” diye düşünüyorum, yoksa unuttum mu?

Afetzedeyim. Ama unutmuşum? Apartman merdivenlerini çıkıyorum, üst kata doğru; tam o sırada, üst komşunun sesi geliyor; Adam “Zarar neyse evde, karşılarım’ diyor. Kendisini görmüyorum, yüzünü bilmiyorum; düşünüyorum. 60’lı yaşlarda Oflu evli barklı adam, birden hatırlıyorum. Merdivenlerde kalmışım, apartmanın zengini diyorum içimden, “neden bize yardım ediyor?” diye meraklıyım. Neden Oflu? tuhaf geliyor.

Tekrar, eve dönüyorum. Anneme bakıyorum, beni şaşırtıyor; çok rahat, alışık gibi enkaza, komşu ile salonda sohbet ediyor. Onun rahatlığı, beni rahatsız ediyor. Diğer odaya bakınıyorum, ama benim odam değil, bilmediğim yer gibi, virane olmuş. Korkum artıyor; zaten eskiyken, şimdi daha da eskimiş eşyaların yüzeylerine dokundukça, dokuya temas ettikçe korkum, endişeye kayıyor.

Nefesim kesilmeye, daralmaya başlıyorum; Anksiyete geliyor, gözümün önünde endişeden hafif kararma; uyku ve içimde taşikardi.

Temmuz 2020

İyi Nesne: Meme, Anne, Analiz - Melanie Klein

Psikanaliz “nesne ilişkileri” ekolünün kurucusu Melanie Klein (1882-1960), klasik Freudyen görüşten oldukça uzaklaşan çalışmalarında, çoğunlukla insan yavrusunun erken dönemine odaklanmıştır; Freud ile arasındaki teorik ve klinik ayrışma, nesne ilişkilerine dayanır. Freud’a göre haz ilkesinin etkisindeki dürtü ile nesnesi arasında kesinlik taşıyan bağ yoktur; dürtü nesnesi gelişim dönemindeki deneyimlerle, rastlantılarla şekillenir. Klein’a göre ise dürtü, içgüdünün yıkıcı itkileriyle doğumdan itibaren nesne bağımlıdır, yönelimlidir.

Freud ile Klein arasındaki bir diğer ayrım; üst-ben oluşumudur. Freud’a göre üst-ben (super-ego) aile kurallarıyla, toplumsal yasaklarla oluşan ve benliğin gelişimi için zorunlu evredir. Klein’a göre ise üst-ben, bebeğin saldırganlık -ölüm içgüdüsü- ve libido -yaşam içgüdüsü- itkileri ile nesneye yönelmesi ve içine düştüğü çift kutup (ambivalans) ile oluşan suçluluk duygusudur. Oral dönemin önemi üzerinde duran Klein; sonraki dönemlerin bu erken evredeki salınımlarla belirlendiğini söylemiştir. Kaygıyla başa çıkmada, rahim günleri de etkilidir Klein’a göre, doğuştan savunma mekanizmalarında güçlü yâda zayıf olabilir benlik.

İyi Nesne: Meme, Anne

Klein’in nesne ilişkisini tanımladığı oral dönem, yaşamın ilk yılıdır. Oral dönem; dil öncesi, ilkel ve fantazmatik dünyadır. İnsan yavrusu, benliğindeki çatışmanın ölümcül kaygısını ve içindeki yıkıcılığı, dış dünyadaki iyi nesneyi (meme-anne) içine alarak yatıştırmak ister. Bu dönemde bebek, erken-ben ve “paranoid-şizoid konum” içindedir. Erken-ben, nesneler dünyasını bütünleştirme yeteneğine sahip değildir; iç dünyasındaki parçalanmış-fantazma itkilerin basıncı ile dışa yönelmektedir. İç kaygılar paranoid, kaygılara karşı geliştirilen savunma mekanizmaları ise şizoid niteliktedir. Doğumla birlikte başlayan açlık, içgüdüsel yıkım olarak hissedilir; anne ve sunduğu ilk ilişki nesnesi meme ile bebek içindeki yıkıma karşı koyar. Besleyen ve anne ile sevgi ilişkisini başlatan iyi meme, yaşam içgüdüsün temsilcisi olur Klein’a göre.

Aynı zamanda bebek, içindeki yıkıcılığı aşabilmek için saldırganlığının bir bölümünü dış dünyaya, anneye yöneltir. İçtekini dışa yansıtma sürecinde anne, iyi ve kötü nesne olarak ikiye bölünür. Açlık yatıştığında iyi anne; açlığın dehşeti ortaya çıktığında kötü anne duyumsanır. Paranoid-şizoid konumun ardından, depresif konum gelir. Depresif konum ile birlikte erken-ben, ilk dönemde fantazmatik olarak duyumsadığı bölünmeyi aşar ve ilk nesnenin zıt yanlarını bütünleştirir. Böylece bebek için anne, artık hem yıkıcı, zulmedici; hem de libidinal, sevilen tek nesnedir artık. Bütünleşme ile iyi nesne korunur ve nesnenin ikili değeri arasında duygu sentez yetisi gelişir.

Yıkıcı itki haset, iyi ve kötü meme bölünmesini ve iyi nesnenin bütünlük olarak kurulmasını engelleyen duygudur. Haz duyumu ile ortaya çıkan sevgi, hasedin yıkıcı etkilerini azaltır. Sevgi yetisinin en önemli yansıması, şükran duygusudur. Yıkıcı itkinin, hasedin yoğunluğu benlik gelişimini sekteye uğratır ise; dirençle birlikte yaşam boyu sürecek ruhsal rahatsızlıklar ortaya çıkar. Bebekte hiçbir iyi-kötü nesne çatışmasının olmaması imkânsızdır. Benliğin güçlenmesi, kişiliğin ortaya çıkması için yaşanması gereken iç devinimdir nesne çatışması. Süt, meme ve anne ile kurulan ilk ilişkinin derinliği, benliği şekillendirecek ve kişinin duygularını yönlendirecektir.

Analiz-Aktarım

Analizde (terapi) amaç, kişinin iyi nesne ilişkisinde karşılaştığı direnç zeminini esnetmektir, kırmaktır. Analiz ortamında, erken-ben döneminde yarım kalmış bütünleşmeye doğru atılan her adım ve aktarım süreci; danışanın bünyesinde yeni dirençler, kaygılar ve savunmalar ortaya çıkaracaktır. Analist, danışan için ilk nesne, meme, anne konumundadır. Haset, analizin çözüm veya esneklik bekleyen en önemli sorunudur, güçlüğüdür. Yeterli düzeyde gerçeklememiş iyi nesne ilişkisinin yeniden inşasına yönelik analiz sürecinde tekrar tekrar karşılaşılacaktır haset engeli ile. Analistin görevi, bu itkilerin girdabında kalmış danışanın, iyi nesne bulma ve sevgi yetisini yeniden canlandırmak, geliştirmektir.

Analist, iyi nesnenin yerini tuttuğu sürece aynı zamanda bölünmeyi aşma ve bütünleşmeyi sağlama nesnesi olduğu için danışan, zaman zaman yıkıcı itkilerle ona düşmanca tavır alır. Bu durum terapi ortamı ve analist için oldukça yıpratıcıdır ama sürdürülmesi, aşılması gereken temel dirençtir. Bütünleşme sağlanana kadar yıkıcı itki, tekrar tekrar bölünüp nesne üzerinden ayrışacak, ortaya çıkacak ve hem analiste hem de danışana yansıyacaktır. Bu yıkıcı bölünmeler, suçluluk ve depresyon duygularının aktarımı anında saf ve yoğun olarak yaşanmalıdır. Aktarım sürecinde oral-dil öncesi dönemin bilince yaptığı baskı ile yüzleşme ve çatışma gerçekleşmelidir. Aktarımın verimliliği ile; yıkıcı hislerin azaltılıp haz duygusunun ve dürtülerin serbestlik kazanması; iyi nesne, şükran yetisinin gelişmesi; içgörü, bütünleşme ve kendini kabullenme hedeflenir.

Değdi ve Geçti

gri zeminde açımlanmamış

inadına beyaz kağıtta

pınar ve filiz dedim

ve dedim diye hissettim

hâlbuki geçti, değdi ve geçti

ambulans siren sesi ile

windows açılış sesi 

bugün için aynı etki.

öpüşme ihtiyacını

kedilerden karşılamak nedir bilir misiniz

orta oyunu sahnesi müdavimleri?

onun şiiri, kelimeler üstü.

makine, iyi, mizan bilmiyorum

hayat kitabının kenarında katlanıyorum

kitapsız da ‘’kenarındayım’’

keşkeler var

kenar’ım…

Rüya Metni: Gökyüzündeki Vagon

Arkadaşların ev eğlencesine gitmişim ama sadece ev sahibi adamı tanıyorum, o da yıllardır görmediğim bir çocukluk arkadaşım. Nasıl çağrıldığımı bilmiyorum, ortalarda dolanıyorum. Az sonra sarhoş olan tayfadan biri bana sarılıyor, bir ahbaplık yaşıyoruz ama sıkılıyorum, mutfağa kaçıyorum. Mutfakta ise, sanki bir taziye kabulü gibi helva-pilav tabakları var. Bu nasıl bir eğlence diye düşünüp, kendimi sigara içmek için yan odaya atıyorum.

Odadaki dağınık yatakta çok güzel melez bir kadın yatmış bekliyor, odaya girince bana bakıyor, sıra sende gibilerinden elle işaret yapıyor. Sanki, elemanlar hem taziye ziyareti kabul diyor hem de fahişeye turnike geçiyorlar. Turnikeye bende girerim diye hevesleniyorum. Olayı tam anlamadığımdan duraksayıp, arkadaşa sormak için içeri gidiyorum. Mutfaktaki arkadaşa kafa hareketi ile yandaki olayı işaret ediyorum. “sende çok oldun” gibilerinden ters ters bakıyor. Hevesim kaçıyor, balkona çıkıyorum.

3 katlı binanın üst katındayım, balkonunda sigara içiyorum, gözüm karşı binanın girişindeki dükkâna takılıyor. Çok tuhaf, dükkânın önünde çok güzel bir kız iç çamaşırı ile duvara yaslanmış duruyor, yanına genç bir adam geliyor. Sevişmeye başlıyorlar. Erkek, kızın memelerini ve kalçalarını avuçluyor. Şaşkınlıkla izliyorum, “böyle aleni sevişmeler var mı” diye düşünüyorum. Erkek, kızı alıp hemen kapının önündeki arabaya bindiriyor. Araba hareket ettiğinde gazını alamıyor, hemen ilerideki binan girişi katına giriyor. Duvar, cam, pencere kırılıyor. Evin yıkılan duvarının içinden 3-4 yaşlarında bir çocuk çıkmaya çalışıyor. Ortalık kalabalıklaşıyor, gürültü patırtı artıyor.

Birden bulunduğum bina sallanmaya başlıyor. Binanın sadece benim bulunduğum üst katı, içindeki insanlarla birlikte hareketleniyor. Ama nedense, bu durumu olağan karşılıyorum. Aklımda şöyle bir bilgi var: kaza-deprem gibi felaketlerde binaların üst katları gökyüzüne yükseliyor ve bir yörünge içinde tur atıp, belli bir yükseklikten sonra tekrar eski yerine monte oluyor. Böylelikle binanın zemini ve düzeni revize ediliyor, her şey eski haline dönüyor. Nereden bildiğimi bilmediğim bu ön bilgi nedeniyle, korkmama rağmen şaşırmıyorum. Bulunduğum kat içindekilerle birlikte hafif hafif hareket etmeye ve göğe doğru yükselmeye başlıyor.

Aklıma, lunaparklardaki tehlikeli ve ama güvenli tedbirleri alınmış oyun sistemleri geliyor. Balkon demirlerini sıkıca tutmalıyım ve gözlerimi kapamalıyım, diye geçiriyorum. Yükseldikçe hızımız artıyor, hava kararıyor. Karanlık içindeyim, kattaki diğer kişilerin sesi gelmiyor, gözümü açmadan yanlarımdaki demirlere sıkıca tutunup, gökyüzündeki geziye dayanmaya çalışıyorum. Sürtünme ve mekanik sesler duyuyorum, sanki gökyüzünde bir vagondayım. İçinde olduğum düzenek dengesizleşiyor, elimin kavrama gücü azalıyor, korkum gittikçe artıyor. Yükselik artıkça dayanma gücüm azalıyor, sistemin dönüp eski yerine monte olmasına kadar dayanamayacağım diye düşüp, ölümü düşünüyorum. Gökyüzün de değil, sanki uzay boşluğundayım. Mekanik aksanın türbülans içinde sallanması gibi seslerin dışında ses yok, yalnızım. Son gücümle demirlere tutunmaya devam ediyorum.

“hayatı hiç sevmedim ama ölmekte istemiyorum” diye düşünüyorum. Geçmişimi düşünüyorum, kimseye özlem veya merak duymuyorum. Sadece yaşamak istiyorum. Birden aklıma yeşil gözler geliyor. Hangi yeşil gözler? Bilmiyorum, bilmediğim için ve belki de karşılaşmadığım için kendime kızıyorum. Ölürsem bir tek karşılaşmadığım yeşil gözleri isterim, keşke yapabilseydim, diyorum. Ellerim iyice güçsüzleşiyor, demirleri tutmak çok istiyorum ama gücüm yetmiyor.

“Ölmemeliyim, o yeşil gözlere merhaba demeliyim” derken, ellerim çözülüyor. Düşüyorum.

Kasım 2014

İnilti: Akıl Hastalarının Yazdıkları Şiirler

İnilti: Akıl Hastalarının Yazdıkları Şiirler

“Bakırköy Akıl ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde personel yetiştirme amacıyla görevlendirilmiştim. Ödevimin dışında hastalara daha çok yaklaşma fırsatını bulup, aralarında hislerini yazı ile de dile getiren kabiliyetlerin bulunduğunu sezdim.”

                                                                                                                 Derleyen: Bedia Tuncer, 1964

İlham

Ey ilham-ı şerif nerdesin?

Niçin istifsar-ı hatır etmezsin?

Gel de gir benim kafama!

Yardımcı ol yazmama

Birkaç satır yazmak istiyorum,

Bu yazıya ŞİİR diyorum

Bakalım okuyucular ne der?

Bu kadarlık kiyafet eder…

A… D…

Tanrım

Tanrım bana sabır ver

Tahammülüm yok artık

Gözüme bir perde ger

Tahammülüm yok artık

Bu deliler âlemi

Büktü benim belimi

Bu bitmeyen elemi

Tanrım doldur çilemi

G…  K…

Günlerim

Günlerim taburcu olmamı beklemekle geçiyor

Gençliğim delilere hoş görünmekle bitiyor

Güngüne her gün daha çok eriyorum

Güldüğümü rüyamda pek az görüyorum

Ü…  S…

Bekarlık

Sensiz bir bekâr odası

Sanki herşey geride kaldı

Ne bir günün var tadı

Ne sevgilinin bir adı

İnanamam aşka

Kadınların kalbi katı

Ne doğacak bir bebek

Ne de onun sevimli adı

Bu hayatın sonu var

Diyebilmek bir intizar

Deseler sana ümit var

İstemem, gençliğimi zaman aldı

R…  T… B…

Filozof Et

Doğdum büyüdüm okuma, başıma oldu dert;

Askerlik çağı, vazife hitam, emir, terhis et…

Dünya evi varmış, anladım oda dert!

Anlıma çizilmiş tımarhane elim akıbet cür’et

Sonu ne olur bilmem ne bir adalet?

Uyan kabrinden en ünlü filozof Sokrat,

Yolunu öğret beni de filozof et…

Yada Allahım yeter azat et!...

N…  İ…  K…

Unutamamak

Unutmak istiyordum seni

Fakat bir türlü gelmiyordu

Elimden

Fakat şimdi unuttum

İşte seni

Niye dün gece

Rüyama girip de

Hatırlattın kendini

G…  Ö…

Muhtar Dursun

“Dursun” demişler durmuş

Dururken muhtar olmuş

Okuyup yazması yok amma

Mühürü kuvvetli

Oğlu oldu geçenlerde, o da;

“Yaşar” dedi adına

Yaşadı…

Dursun yaşasın

Oğlu da Dursun da dursun

Neme lazım  

İsterlerse kazık kaksın 

N…  C…. 

Aşkımı Düşürmüşüm

Şarkı söyledim hece hece

Fazla içtimde dün gece

Caka yaparken sokaklara

Aşkımı düşürmüşüm.

Sabahleyin adım adım

Yolları hep aradım

Kahrolası çöpçüler

Aşkımı süpürmüşler.

Fakat ne zararı var

Bir kopyası o kızda var.

Hakkımı da ararım yine

Gider belediye reisine

Derim senin işgüzar çöpçüler

Aşkımı süpürmüşler.

N…  C…

Karanlık Geceler

Gözlerimde hicran başucumda mum

Canevimde bir dost gibi karanlık,

Asabım perişan ve ruhum mağmum

Yolcuyum bir meçhul diyara artık.

Arkamda kesildi her ses ve nefes

Talihim cismime dedirtmede pes…

Dertliyim, derdimi anlamaz herkes

Sırrını söylemez her ruha, ruhum.

R… G… Ö…

Hasta

Dışarıda herkes içerken!...

Çay, süt!...

Ve yerken

Muhallebi, tavukgöğsü, pasta!...

Burada adın HASTA!...

Çorba TASTA!...

Bence hastaların çoğu USTA!...

Aşağı HASTA!... Yukarı HASTA!...

Tımarhane bahçesi doldu HASTA!...

Gel HASTA!... Git HASTA!...

Taburcu ol, hastaneyi ASTA!...

Türkçede en sevmediğim kelime HASTA!...

R…  G…  Ö… 

Rüzgâr

Üstünlük için çırpınıyor Rüzgâr…

Köpürüp patlıyor dalgalar…

“Suyun şamar sesidir” diyor

Sahildeki yıpranmış kayalar.

Direklerdeki gacırtılar

Sanki konuşuyor palangalar.

Güverte altında köpürterek,

Çamaşır yıkıyor hırçın kadınlar.

“İçindeyiz acı bizlere” diyor

Bütün çeşitli balıklar.

Ama hep bunlardan

Gururlanıyor “Sebebiyim”

Diyerek Rüzgâr.

R…  T…  B…

Güldür Allahım

Artık sen ağlatma güldür Allahım

Derdimi dertsize bildir Allahım

Buraya düşmüşü güldür Allahım

Ben yaralı bir kuşum,

Bana çok çektirme öldür Allahım

Ş…  A…

Öldüren Aşk

Duyduğuma göre şairlik,

Sevmekle aşk ile olurmuş;

Binde bir seveyim dedim,

Kız ekâbirdenmiş.

Hayır, aşka değil de ben,

Şairliğe özenmiştim;

Bütün benliğimi hislerimi de

Şairliğe vermiştim.

Ne yalan söyliyeyim, doğruca,

Aşk şairlikten daha baskınca;

Edebi aşk bir yandan,

Bir yandan da aşk başlayınca.

Ne kafa kaldı bende ne his,

Her halde aşka mağlup oldu nefis;

Sevgimi dahi tarif edemedim ona,

Benim lisanımdan anlamıyor kız.

Dedim ya ekâbirdenmiş bayan,

Çok da hoş, selamlar her tanıyan;

Şairlik de öldü kalp de perişan,

Gel sen ol da bu derde dayan.

M...  T…  Ö…

Kaybolan Sahiller

Granit kayalarla çevrilen,

Yakamozlarla ışıklanan,

Renk, renk ışıklarla dolan

Hasretindeyim kaybolan sahillerimin.

Yağarak yamaçlara iplik, iplik

Akacağım daima kolsuz bir nehir gibi iklimlere.

Denizin bütün uğultusu şeytan minarelerinde,

Damlalarında ise kimsesizlik,

Hülyamın çizilen sahillerine ve tertemiz derinlere.

B…  Ç…

Veda

Bırakalım sevgilim

Bilmediğimiz bu işi

Sevmek ve sevilmek

Ne demek?

Heyhat!..

Filmlerde seyrederiz aşkı

Sersem desem sevinir

Direnirsin seversem

Gül gönderdim kızmışsın

Ne turşuluk kız mışsın

N… C…

Haberin Olsun

Sevgilim adı Ayseldir.

Odur bana gönül veren

Şimdi ettin beni verem

Gözlerin kızarmış

Neden ağladın?

Yoksa bir başkasına mı

Gönül bağladın?

Ben yamaçtan gideyim

Yol senin olsun

Ben zehir içeyim

Su senin olsun.

Bir sevgili bulmuşsun

Hayırlı olsun

Bir tane de ben buldum

Haberin olsun.

N…  A…

Kaderim

İnanma yalandır yalan gülerim

Sen dudaklarımda bir iki hece

Ben kadere çoktan beri küserim

Yağmur olur ince ince her gece

Yastığıma damla damla düşerim.

Gündüzleri gece gibi günlerim

Sen yoksun yıl olur saatler bir bir

Aldırma bunlarda geçecek derim

Ben sevdanı yıllar yılı çekerim.

Her izden yürüdüm çamura battım

Gördüm dost yüzlerin buruştuğunu

Ben hakikatlerin tadını tattım

Bilirim kimlerin unuttuğunu

Senden de ağzımın payını aldım.

Islak gözlerimle anlattığımı

Bu vadeden hayat hiç dinlemedi

Ve o gün anladım aldandığımı

Ümitler içimi kemirdi yedi

Rakıyla unuttum yalnızlığımı

Ben başımı garip garip eğerim

Kaderimi okur okur gizlice

Kuytularda deli deli gülerim.

Yağmur olur ince ince her gece

Yastığıma damla damla düşerim.

Ş…  K…

Kasavet

Uzun yıllardan beri bir kabrin içindeyim.

Bu yerde hep malihülyaya dalmaktayım.

Gözlerim iki çeşme hep ağlıyorum.

İşte kabrimin içine gözyaşımın suyu ile örümcekler doldu.

Elim bir kırık kalem,

Kefenimin parçasından bir kâğıt

İşte şuracıkta günlerimi dolduruyorum.

A…  D…

Hayal

Günlerce ipini çektiğim –Hayal- işte

Şimdi yavaş yavaş beliriyor…

Ufuklardan, ufukların ta ötesinden

Beyaz bir nur olarak, geliyor.

Geliyor ve semadan

Bir çift kanatlı

Melek gibi

Anlıma düşüyor…

Muhayyileme

Mavi ormanların

Perileri üşüşüyor…

Sabah oluyor, sabah oluyor

O peri,

Avuçlarımın arasından

Bir hayalet gibi

Açık penceremden uçuyor…

S…  U…