20. yüzyılda keşfedilen bazı mağaralardaki duvar resimlerine “Mağara
Sanatı” adı verilmiştir. Yontma taş
dönemindeki avcı-toplayıcı yaşamına -Üst
Paleolitik Çağ, M.Ö. 35 ile 10 bin yıl arası- ait tarih
öncesi mağara resimleri, şimdilik bulunan en eski insan soyutlamaları,
sanat pratikleri olarak kabul edilmektedir. Üst Paleolitik dönem alet üretimindeki gelişime göre, Orinyasiyen (34-30 byö), Gravetiyen (30-22 byö), Solutreyen (22-18 byö) ve Magdalaniyen (18-11 byö) evrelerinden oluşmaktadır. Tarih öncesi yaklaşık 25 yıllık bir dönemin
yansıması olan mağara duvar resimleri, özellikle İspanya ve Fransa’daki 200’den
fazla mağarada tespit edilmiştir.
 |
| Hayvan figürleri ile boyama panel -Lascaux Mağarası |
 |
| Hayvan figürleri - Lascaux Mağarası |
Mağara sanatının en eski örnekleri olarak kabul edilen Lascaux, Altamira ve
Chauvet Mağarası’ndaki duvar resimleri; çoğunlukla Fransa ve
İspanya havzasında bulunmuştur. Uzak Doğu’dan Latin Amerika’ya kadar değişik
coğrafyalarda da mağara sanatı bulguları bulunmaktadır ama bunların birçoğu
daha yakın tarihlere, Neolitik Çağ (M.Ö. 10 binler ve sonrası) ve yazılı tarih
dönemlerine aittir. Günümüzde Afrika’daki
Bushman’lar ve Avusturalya’daki Abonjin yerlileri; devam ettirdikleri ilkel ve
özgül yaşam biçimleriyle mağara sanatı olarak kabul edilebilecek duvar çizimlerini,
inanç imajinasyonlarını üretmeye devam etmektedir.
 |
 |
| Lascaux Mağarası |
Altamira, Lascaux ve Chauvet mağaralarındaki av sahneleri içeren resimler
-figür ve imge bütünlüğü olarak farklılıklar içermesine rağmen- mağara dönemi
insanın ihtiyaç, inanç ve soyutlama isteğinin dışavurumlarıdır. Paleolitik çağ insanın çizim becerisinde
etkileyici olan, henüz perspektif olmadığı halde hayvan figürlerinin aynı anda
farklı hareketler içinde görülmesidir. Bazı dans sahnelerinde insan çizimleri
olsa da -belki de insan stilizasyonunda teknik yetersizlikten dolayı- insansı
figürler ilkel-kaba hatta “çöp adam” görünümde iken, av hayvanları detaylı ve
incelikli olarak resimlemiştir.
 |
| Avlanırken ölen adam, "çöp adam" çizimi - Lascaux Mağarası |
Lascaux Mağarası
Fransa'nın Dordogne bölgesinde
bulunan Lascaux (telaffuzu:
Lasko) Mağarası duvar resimleri, insanoğlunun ilk yetkin imge örnekleri olarak
kabul edilmiştir. Lascaux’daki
resimlerin tahmini yaşı, M.Ö. 18-15 bin
yıl öncesine aittir. Lascaux Mağarası 1940 yılında bulunmuş, her yeni antropolojik
bulgu gibi birçok tarih genellemesini-teorisini çürütmüştür.
Koridor
biçiminde uzayan mağaranın içindeki duvar resimlerinde, insan yüzü ve göz
çizimi yok denecek az iken, farklı zamanlarda çeşitli figürlerin üst üste
bindirildiği çizimler görülmektedir. Aynı zemin üzerine kuşaklar
arası devam eden bir aktarımı akla getiren bu düzenekte çizim yapan kişi,
mahzen bölgelerin az ışıklı ortamının yarattığı gölge-siluet görünümünü tekrar
zemin üzerine işlemiş, bazen gelişkin bazen de basit figürler ve desenler üretmiştir.
 |
| Avlanan insanlar çizimi - Lascaux Mağarası |
 |
| birçok hayvanın bir arada olduğu panel çizim - Lascaux Mağarası |
Lascoux
çizimlerinin bugün için hem gerçekçi hem de fantastik kabul edilebilecek ikili
bir anlatımı vardır. Hayvan figürleri
realist üslubu yansıtırken, perspektif yokluğu ve boyama ile birlikte bugün
için fantastik denilebilecek desenler ortaya çıkmıştır. Ayrıca figürlerin
içinde hayvan figürü olmayan bir dizi geometrik şekiller, çizgiler de görünümüne
ilginçlik kazandırmaktadır.
Yine Fransa'daki Trois Frères
Mağarası'nda bulunan Paleolitik dönemden kalma "Mabet"
adıyla anılan gravür (285 cm genişliğinde) panel, bu çeşitliliğin göz alıcı
bir kolajı olarak örnek gösterilmektedir.
Devam edecek...
 |
| "Mabet "adıyla anılan gravür panel - 285 cm genişliğinde, Trois Frères mağarası |
