Karanlığın Sol Eli
U. Guin’in anlatısı 1960’lara kadarki B-K anlatılarını bozguna uğratır, devrimci imgelemdir. Cinsiyet (gender) olmadan ve veya androjen (çift cinsiyetli) insanların olduğu bir gezegeni anlatır. Gezegende hep kış mevsimi yaşandığı için Gethen (Kış) dir.
Gezegen insanı, yılın belli dönemlerinde hormonal durumlarına göre, erkek ya da kadın olur. Önceki döngüde erkek kişi, sonraki döngüde kadın olup, çiftleşip anne olur. Gethen’de cinsel stabil kimlik olmadığı için tek eşlilik yoktur, cinsel dönüşüm sonucu, radikal hedef sağlanmıştır: eril dil ve eko-politiği oluşamaz. Bir gün Gethen’e uzaydan bir erkek elçi gelir ve onları gezegenler birliğine davet eder. Elçi, Gethen’i anlamayı ve yaşamayı beceremez.
Gethen geleceğin, projelerin ve tutkuların değil; mevcut ve şimdinin elzem olduğu uzayda bir dünyadır. Gethen halkı ve danışma kurulu, bilimsel ve teknik ilerlemeye kapalıdır; tekno akıl, oligark aygıtları yaratır, insanının otantikliğini yok eder çünkü.
Dijital Distopya
2. Dünya Savaşı sonrası, ikircikli ütopya, distopya anlatılar gelir. B-K’daki iyimser tekno dünya yerini kaotik sosyal düzenlere bırakır. 1980’lerde distopik anlatılar, biçim ve içerik değişime uğrar, ilk yetkin örneği, P. Dick’in ‘Android’ler Elektrikli Koyun Düşler Mi?’ anlatısı, yapay zekâ, cyborg, kimlik avcılığı, tekno bağımlık, makine-insan ve yönetici-tekno şirketler ağı gibi temalarla Dijital Distopya anlatılarına zemin olur. B-K’nın karamsar fütüristtik dünyasına angaje olan W. Gibson’un ‘Neuromancer‘ eser ile Siberalem dünya kurgulanır.
İnsanı determine eden ekonomiden önce mekân algısında denetim kılan mimari yapılanmadır. Mekân, kişilik gelişimi belirler. Dijital dünyada artık, ulus devletler, uluslararası kurumlar yoktur; yeni oligarklar, bürokratik-rasyonalitede gelişkin tekno akıl sahibi büyük şirketlerdir. Şirketler, kaosu hedefler insanlık için; tekno akıl ve ekonomik devamlılık adına insan beden bütünlüğü, ham maddedir; hem tüketici hem de tükenendir.
Ekonomi artık, kayıtdışı ile gelişir. Karaborsa, çok daha neo-liberal ekonominin temel enstrümanıdır. Dijital ütopyalarda, insan bilinci duygu körelmesi içinde, siber mekândaki zeminsiz dizgesine oturmuştur. Hayal ve ihtiyaçlar kişinin değil, şartlı reflekslerinin sonucudur. İnsanın yaşam alanı artık topos değil, siber uzay mekânlardır. Gerçek, artık Simülasyon, hiper-gerçeklik olagelir. Simüle etmek “sahip olunmayan bir şeye sahipmişsin gibi davranmak” der J. Baudrillard. Bedeni ikili işleme tabi insan, kimlik ve otantik potansiyelini, ihtiyacını duymayacak şekilde kaybeder. Kaos, düzen iyidir yine de.
