Rüyanın Anlamı ve Belirsizlik

Rüya, bilinç-dil anlam çerçevesinin dışındadır; imgeler ve temsillerinden oluşur. Rüya, dilin sözdizimi ve özne-yüklem yapılanmasından farklı olarak; bilinçdışının doyum itkilerini yansıtan kendi içlerinde de bağımsız temsillerinden oluşur. 

Rüya ile üç farklı dil yapısı ortaya çıkar. Birincisi rüya sahibinin uykusunda görülen “rüyanın imge dili”, ikincisi rüya sahibinin rüyasını hatırlamak yada not almak için üretmek zorunda kaldığı “rüyayı anlatma dili”, üçüncüsü analitik terapi çalışmalarında serbest çağrışım tekniği ile ortaya çıkarılmaya çalışılan “rüyanın yorumlanması dili” dir. (Rüyanın evreleri hakkında bilgi için tıklayınız)

Birincil ve İkincil Süreç

Topografik açılımda rüya, bilinçdışı-bilinç öncesi/bilinç olarak ikili yapıdadır. Bilinçdışı, birincil süreç; bilinç öncesi/bilinç ise ikincil süreçtir. Birincil süreç içinde İd ruhsal enerji olarak engelsiz ve sınırsız tatmin etmek istemektedir. İkincil süreç ise, gerçeklik ilkesinin etkisi ile doyumların erteleyip; zaman-mekan formları ile neden-sonuç bağlantılarını üreten ve aktüel yatırım nesnelerini oluşturan bilinç alanıdır. İkincil sürecin amacı birincil sürecin sınırsız isteklerini, ekonomik-kültürel gerçeklik içinde bastırmaktır. Bu iki sürecin karşılaşması ve çatışması her gece rüyada gerçekleşmektedir. Rüya bir dizi temsil ve yer değiştirme ile arzularına tatmin ararken, ikincil süreç bilinçöncesi-bilinç eşiğinde ve uyku fizyolojisinin bekçiliğinde bu arzuların bilinç düzeyine çıkmasına engel olmaktadır.

Rüya imgeleri, mekân ve zaman formunun karmaşıklığında oluşur. Haz ilkesi ile hareket ettiği için hedefi; bilincin dışında kalarak tatmin olmaktır, uyku içinde doyum bulmaktır. Rüya, anılar kadar boşluklardan da oluşur.

Rüyanın Belirsiz Arzusu

Rüya, dilin gramer kurallarını altüst eder. Rüyalarda özne, özne olarak belirginliğini çoğu zaman kaybeder. Rüya, algı dilinin kullandığı eğer, şayet, o zaman, fakat gibi durum-şart edatlarını devre dışı bırakır. Rüya, imgeler arasındaki neden-sonuç ilişkisi görünür içerikle değil; gizli içerikle kurar.

Rüya, insanın yasa tanımaz arzularıdır. Rüyada çelişki ve mantık yoktur, arzunun tatmin arayışında her şey mümkündür. Arzu, geçmişteki tatmin arayışını şimdinin rüyalarında sürdürür ve zamansızlık içinde geçmiş, şimdi ve gelecek iç içe geçer.